Biuletyn Informacji Publicznej Biuletyn Informacji Publicznej
Elektroniczna Platforma Usług Administracji Publicznej
Elektroniczne biuro obsługi mieszkańca

Drukuj

Kościoły

 

Pierwszy Kościół w Zarzeczu powstał najprawdopodobniej przed 1430 rokiem, bowiem taką datą opatrzone są dokumenty własnościowe wsi, wystawione na nazwisko Henryka Ramsza (dziedzic Cieszacina Wielkiego, Cieszacina Małego i Kisielowa), z których dowiadujemy się, że był on pierwszym fundatorem łacińskiego kościoła parafialnego w Zarzeczu. Od roku 1430 parafią zarzecką objęto oba Cieszaciny, Kisielów i Rożniatów.

Poza parafią zarzecką istniały pod koniec średniowiecza dwie cerkwie prawosławne- w Krzeczowicach i Pełnatyczach oraz opuszczona cerkiew starej ruskiej osady w Siennowie, którą zastąpiono następnie drewnianym, pokrytym gontem kościołem rzymskokatolickim, wybudowanym w 1390 roku.

            Przy powstawaniu parafii zarzeckiej, jej rządcy otrzymali pola uprawne, ogród, łąkę, po jednej kłodzie żyta i owsa z każdego gospodarstwa chłopskiego (meszne), staw rybny, prawo wolnego mlewa i wyrębu drzewa w miejscowych lasach oraz dziesięcinę. Do dzisiaj nie zachowały się dokumenty, traktujące o pierwszych plebanach parafii. Wiadomo jednak, że  w wieku XV (czyli około 1470-1481 roku) piecze nad Kościołem trzymał ks. Bartłomiej, następnie po jego śmierci parafia kierował ks. Jan Biały, później ks. Tomasz, który w roku 1509 zamówił u lwowskiego ludwisarza Jana wykonanie dzwonu. W roku 1524 kościół zarzecki wraz z cennym wyposażeniem i dokumentacją strawił pożar, wywołany przez Tatarów, którzy w owym czasie najechali Ruś Czerwoną.

            Odbudowy Kościoła podjął się ks. Bernard z Radomia, po którym przejął budowę ks. Maciej Salica. Okres ten, dający się w przybliżeniu zamknąć w latach 1531-1558, naznaczony był w diecezji przemyskiej pierwszymi symptomami reformacji, wywołanej ogłoszonymi w Wittenberdze (1517) tezami Marcina Lutra, dotyczącymi sprzeciwu wobec nadmiernych przywilejów majątkowych sług bożych. Jednym ze zwolenników ruchu reformacyjnego na ziemi przemyskiej był ks. Stanisław Orzechowski, który po złożeniu godności kościelnych ożenił się z Magdaleną Chełmską i osiadł w Żurawiczkach. Reformacja dotknęła również parafii zarzeckiej, bowiem w roku 1572, ówczesny właściciel wsi Jan Leski odebrał uposażenie plebanowi, ks. Janowi Skolimowskiemu i tym samym zajął kościół. Ponowne objecie kościoła było możliwe dopiero w roku 1596, kiedy to córka Leskiego Anna przywróciła ks. Skolimowskiemu kościół wraz z uposażeniem. Dodatkowo pleban otrzymał środki na utrzymanie i prowadzenie szkoły parafialnej, którą postawiono naprzeciw kościoła, w otoczeniu pięknego ogrodu. Nie zakończyło to jednak sporów pomiędzy zwolennikami reformacji  a duchowieństwem, bowiem te ciągnęły się jeszcze przez I połowe XVII wieku.

            W roku 1624 (równe 100 lat później) miał miejsce kolejny najazd tatarski, doprowadzający do prawie całkowitego zniszczenia świątyni, która w prowizorycznym stanie (skromny ołtarz, całość pokryta słomą) funkcjonowała do roku 1646. Kolejnej odbudowy kościoła podjął się ks. Wojciech Szajnowski, dzięki czemu świątynia wzbogaciła się o trzy ołtarze stałe, dwa boczne i trzy dzwony. Konsekracji dokonał dnia 18 grudnia 1744 roku sufragan przemyski bp Andrzej Pruski.

            W okresie zaborów największą organizacją wykazał się ks. Marcel Markiewicz, który dzięki wsparciu finansowemu Alfonsyny Dzieduszyckiej (żony Włodzimierza), doprowadził do budowy nowego, murowanego kościoła parafialnego. Wykonanie projektu powierzono lwowskiemu profesorowi Julianowi Zachariewiczowi, dzięki któremu przystąpiono do prac. Nowo powstały, piękny kościół w stylu neoromańskim konsekrował dnia 3 października 1880 roku bp krakowski Albin Dunajewski. Wykonanie dzwonnicy i niektórych prac wykończeniowych obiektu przełożono na nieco późniejszy okres, tj. do roku 1895. Pod wielkim ołtarzem, zaprojektowanym przez krakowską historyczkę sztuki Aldonę Sołtysównę, znajduje się krypta grobowa Dzieduszyckich. Ponadto, tuż nad frontowymi drzwiami wejściowymi umieszczono piękną mozaikę, przedstawiająca św. Michała, pochodzącą z pracowni A. Solwiattiego z Wenecji. Wyżej opisany kościół neoromański wraz z czarującą dzwonnicą przetrwał do dzisiaj w stanie nienaruszonym.

            Warte zwiedzenia na terenie gminy Zarzecze są wszelkie zabytkowe kapliczki powstałe jeszcze w XIX wieku, ponadto odrestaurowany i zamieszkany drewniany dworek w Żurawiczkach.

Liczba odwiedzin kategorii: 2168